Cô đỡ thôn bản - Cánh tay nối dài của Ngành Y tế Gia Lai
Thứ năm - 31/07/2025 02:06
Thời gian qua, tỉnh Gia Lai cùng với cả nước đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em. Nhờ những đóng góp tích cực của đội ngũ cô đỡ thôn bản (CĐTB) mà tỷ lệ tử vong mẹ và trẻ em dưới 5 tuổi giảm mạnh, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Các cô đỡ thôn bản được tập huấn cập nhật kiến thức mới và nâng cao kỹ năng thực hành (Ảnh: Thu Loan).
Toàn tỉnh hiện có 266 cô đỡ đã qua đào tạo, hầu hết các cô đỡ đều là người dân tộc thiểu số. Hiện có 137 cô đỡ đang hoạt động, trong đó có trên 100 người vừa thực hiện nhiệm vụ cô đỡ, vừa là nhân viên y tế.
Bác sĩ CKI. Lê Thị Thanh Hương- Phó Trưởng khoa Sức khỏe sinh sản (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh) cho biết: "Cô đỡ thôn bản" là nhân tố quan trọng trong hệ thống chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại tỉnh Gia Lai. Với kiến thức và kỹ năng được đào tạo, các cô đỡ đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ như khám thai, chăm sóc sau sinh, tư vấn dinh dưỡng, vận động bà mẹ đến sinh con tại cơ sở y tế, truyền thông giáo dục sức khỏe, họ còn hỗ trợ việc sinh đẻ an toàn cho các bà mẹ không thể đến cơ sở y tế hoặc các trường hợp đẻ rơi... góp phần giảm tỷ lệ tử vong mẹ và trẻ sơ sinh.
Trải qua 33 năm gắn bó với vai trò là cô đỡ thôn bản, chị Siu H’Jip (bôn Chơ Ma, xã Ia Trôk) tranh thủ thời gian rảnh, hàng ngày, chị rong ruổi trên chiếc xe máy tới các gia đình để hỏi thăm sức khỏe phụ nữ mang thai, sản phụ sau sinh và tuyên truyền, hướng dẫn cách chăm sóc sức khỏe cho mẹ và bé.
Là người dân tộc Jrai, năm1992, chị Siu H’Jip được chọn tham gia lớp đào tạo cô đỡ thôn bản 6 tháng do Ngành Y tế Gia Lai phối hợp với Bệnh viện Từ Dũ (TP. Hồ Chí Minh) tổ chức, kết thúc khóa đào tạo chị trở về làm cô đỡ của bôn mình. Trong 33 năm qua, chị đến tận từng nhà tuyên truyền, khám và vận động các bà mẹ mang thai đến sinh con tại Trạm Y tế, Trung tâm Y tế; chăm sóc sau sinh cho hàng nghìn lượt phụ nữ. Có những đêm hôm mưa gió nhưng cứ nhận điện thoại là chị nhanh chóng lên đường, không quản ngại đường sá xa xôi hay thời tiết khắc nghiệt. Với những ca thai khó, chị luôn đồng hành cùng thai phụ trong những lần khám thai định kỳ, rồi chuyển tuyến xuống Trung tâm Y tế. Đến lúc mẹ tròn con vuông, chị mới yên tâm trở về nhà.
Chị Siu H’Jip chia sẻ: Dù phụ cấp ít ỏi nhưng bằng sự tâm huyết với nghề, với bôn làng và được chồng, con, họ hàng ủng hộ, động viên nên đến nay, tôi vẫn miệt mài với công việc của mình. Hàng ngày, tôi vẫn "đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà" để tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện nếp sống mới có lợi cho sức khỏe, nhất là trong sinh đẻ, chăm sóc trẻ em”.
Hằng ngày, tranh thủ thời gian rảnh, cô đỡ thôn bản Siu H’Jip (thứ nhất bên phải), bôn Chơ Ma, xã Ia Trôk, tới chăm sóc sức khỏe các sản phụ trong bôn. (Ảnh: NVCC)
Còn đối với chị Djen, cô đỡ thôn bản Làng Kon Ma Har, xã Hà Đông cho hay: Tôi làm cô đỡ thôn bản từ năm 2016. Tại Hà Đông, tỷ lệ phụ nữ mang thai sinh đẻ tại nhà còn cao, một phần do điều kiện sống khó khăn, một phần do tập quán. Với vai trò là cô đỡ, tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ mọi người. Riêng từ đầu năm đến nay, tôi đỡ đẻ cho 21 ca sinh con tại nhà, tất cả đều an toàn”.
Bên cạnh việc giúp đỡ mọi người, chị Djen cũng thường xuyên tuyên truyền, phổ biến đến các thai phụ và gia đình về kinh nghiệm chăm sóc sức khỏe trước, trong và sau sinh, cách chăm sóc trẻ sơ sinh, đồng thời động viên chị em phụ nữ chọn sinh con tại cơ sở y tế để đảm bảo an toàn. “Qua các đợt vận động, tuyên truyền, người dân đã nâng cao nhận thức, tỷ lệ sinh đẻ tại nhà được kéo giảm”- chị Djen nói.
Trải qua 33 năm hoạt động, đội ngũ cô đỡ trên địa bàn tỉnh đã chứng minh được vai trò quan trọng của mình trong hỗ trợ chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em, bảo đảm sinh đẻ an toàn tại các vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, nơi người dân khó tiếp cận với hệ thống y tế.
Bên cạnh đó, cô đỡ thôn bản còn tham gia hỗ trợ các Trạm Y tế trong các hoạt động phòng- chống dịch bệnh, tiêm chủng mở rộng, truyền thông dân số - kế hoạch hóa gia đình…. Các cô đỡ thôn bản thường xuyên nắm bắt tình hình, báo cáo để quản lý và có phương án hỗ trợ, giúp Trạm Y tế làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em trên địa bàn.
Tuy phụ cấp ít ỏi nhưng bằng tâm huyết với nghề, vì sức khỏe cộng đồng, các cô đỡ thôn bản vẫn âm thầm cống hiến, đóng góp vào việc tăng cường nhận thức, thay đổi hành vi chăm sóc sức khỏe của người dân, làm giảm tai biến sản khoa. Những cô đỡ thôn bản là cánh tay nối dài của ngành Y tế góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe sinh sản bà mẹ, trẻ em./.
Tác giả bài viết: Thu Loan (Khoa TTGDSK- Trung tâm Kiểm soát bệnh tật)
